کشاورزی و باغداری از آن دسته شغل هایی است که شاید بخاطر سختی های آن جوان ها کمتر به آن رغبت نشان دهند و شاید از نظر خیلی ها سوددهی نداشته باشد، اما جالب است بدانید اگر راه و روش این کار را بلد باشید می توانید از این شغل پول خوبی کسب کنید. کشاورزی گلخانه ای یکی از روش های کشاورزی است که اگر حرفه ای عمل کنید درآمد خوبی کسب می کنید.
آشنایی با گیاه آلوئه ورا Aloe vera
آلوئه ورا یک گیاه چندساله است و به خانواده سوسن (lily family) تعلق دارد. آلوئه ورا بومی افریقا و مناطق مدیترانه ای است.۲۵۰ گونه مختلف از آلوئه ورا وجود دارد.گیاه آلوئه ورا بواسطه برگهای کلفت آبدار و کوزه مانند خود ،مشخص می شود. اندازه گیاه ممکن است از چند سانتیمترتا چند دسیمتر که بستگی به گونه آن دارد، متغیر است.مراقبت از گیاه آلوئه ورا شبیه مراقبتهای گیاه کاکتوس است.
امروزه دیگر دیدن برگهای باریک و بلند این گیاه خانواده کاکتوس در فروشگاه‌ها و دارروخانه‌ها، نه‌تنها برای بسیاری از مردم عادی شده که بازار ایران شاهد انواع و اقسام محصولات فرآوری شده آلوئه ورا یا همان صبر زرد به زبان بومی خودمان است. خواص آلوئه ورا گسترده بوده و فراورده‌های جانبی آن شامل انواع محصولات آرایشی و بهداشتی، ماسک آلوئه ورا، ژله، نوشیدنی و کمپوت آلوئهورا است.
تکثیر آلوئه ورا از طریق بذر و پاجوشهای آن صورت میگیرد، البته اخیرا از طریق روشهای کشت بافت به صورت تجاری نیز تکثیر میشود. همچنین پرورش آلوئه ورا در گلخانه طرفداران زیادی داشته و امروزه در دنیا با نام تجارت طلای سبز از آن یاد میشود. پس در ادامه مقاله همراه ما باشید.
طرح پرورش آلوئه ورا گیاهی کم هزینه و پرسود
قبل از خرید بدانید:
• آلوئهورا گیاه طبیعت و بیابان است؛ پس به نور زیاد احتیاج دارد اما این نور باید غیرمستقیم باشد.
• از آنجا که آلوئهورا بسیار شبیه کاکتوس است و در گروه گیاهان گوشتی قرار دارد، پس نیازی به آبیاری هر روزه ندارد.
• بهتر است خاک این گیاه مثل خاک انواع کاکتوس شنی باشد.
• هنگام تکثیر گیاه باید مراقب باشید ریشه‌هاک پاجوشها در معرض هوا قرار نگیرند.
• گیاه آلوئهورا برخلاف دیگر گیاهان نیازی به اسپری کردن و مرطوب شدن برگ‌هایش ندارد.
به جز عملیات شخم‌زنی زمین در ابتدای کشت گیاه، یک مزرعه آلوئهورا به ماشین‌آلات و تجهیزات کلان دیگری نیاز ندارد.
نیازهای کاشت گیاه آلوئه ورا و نگهداری آلوئه ورا
شما باید روزانه گیاه آلوئه ورا را بررسی نموده و چنانچه گیاه دارای برگ های خشک شده، زرد یا قهوه ای رنگ باشد، آنها را جدا نمود. همچنین جهت نگهداری گیاه آلوئه ورا باید ساقه های گل دهنده و برگ های پیر را بعد از گلدهی از گیاه جدا نمود.
خاک مناسب برای کشت آلوئهورا
آلوئه در هر نوع خاکی، قابل کشت است و خاک شنی لوم با زهکشی بالا ،بهترین بستر کشت برای آن می باشد.
گیاه آلوئه ورا نیازمند خاکی با زهکش بالا می باشد. از این رو می توان از مخلوط ماسه و یا سنگریزه با خاک اصلی برای این گیاه استفاده نمود.
آبیاری آلوئهورا + سیستم آبیاری مناسب
گیاه آلوئه ورا به آبیاری زیاد نیاز ندارد و نباید به میزان زیاد آبیاری شود، با توجه به اقلیم منطقه و گرمای هوا، باید هر ۱۵- ۱۰ روز یک بار آبیاری انجام گردد. آبیاری حتما باید منظم باشد، زیرا نظم در آبیاری عملکرد ژل را افزایش خواهد داد.
در آبیاری بیش از حد یا خیلی کم برگ های گیاه آلوئهورا شروع به خشک شدن می کنند و یا ممکن است رنگ برگ ها زرد یا قهوه ای شود. در نهایت برگ ها تنها به پوستی خشک تبدیل می شوند و گیاه از بین می رود.
بهترین حالت برای آبیاری آلوئهورا زمانی است که خاک آن کاملا خشک باشد.
برای چک کردن خشکی خاک کافی است خاک را با انگشت‌تان لمس کرده یا یک بند انگشت را در خاک فرو کنید تا از میزان خشکی خاک مطمئن شوید. در این شرایط آلوئهورا را آبیاری کنید. فراموش نکنید فاصله آبیاری آلوئهورا را در زمستان از دو هفته به یک ماه تغییر دهید. این گیاه در زمستان به خواب میرود و نیازش به آبیاری کمتر میشود.
سیستم آبیاری قطره‌ای و فارو
در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای میزان آب مورد استفاده به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. درحال حاضر هزینه تجهیز هر هکتار زمین کشاورزی به آبیاری قطره‌ای بین ٨٠٠هزار تا یک‌میلیون تومان است.
مناسب ترین روش آبیاری سیستم فارو ( ایجاد پشته های خاک در فواصل معین و کاشت گیاه روی این پشته ها) می باشد و در کشت های گلخانه ای سسیتم آبیاری قطره ای می باشد.
پیشگفتار
فهرست
1- شرح شغل
روش های تکثیر آلوئه ورا
شرایط کشت گیاه صبر زرد
آبیاری
خاک
نیاز کودی و مواد غذایی
نور
دما و رطوبت
PH , شوری
کاشت گیاه آلوئه ورا
بیماری ها
علف های هرز
روش های مقابله با بیماری و علف های هرز
زمان و روش برداشت
2- مدیریت مالی
3- بازاریابی
رویه های تولید (وضع موجود)
سرمایه گذاران و سهامداران اصلی
مأموریت
4- مدیریت نیروی انسانی
پرسنل و نیروی انسانی طرح
ضمائم
بهترین دما برای پرورش آلوئهورا
این گیاه بومی مناطق گرمسیری و استوایی است و برای رشد بهینه به نور خورشید نیاز دارد.
هوای گرم و کمی سایه را دوست داشته و دمای زیر صفر را تحمل نمی کند و
بنابراین در مناطقی که درجه حرارت هوا تا زیر صفر درجه نزول می کند نمی
تواند رشد کند.
مناطق جنوبی ایران، که هرگز درجه حرارت آنها به صفر درجه سانتی گراد نمی رسد، از مناطق مستعد برای تولید این گیاه محسوب می شوند.
گیاه آلوئه ورا در دماهای بیش از ۷۰-۸۰ درجه سانتی گراد نمی میرد، ولی برگ های بلند ضعیفی تولید می کند. ( در گلخانه یا منزل هرگز نباید اجازه داد دمای محیط این گیاه از ۱۰ درجه کمتر و از ۵۰ درجه بیشتر شود.)
بهترین دما برای آلوئهورا ۱۷ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است.
آلوئه ورا در دمای ۲- درجه سانتی گراد یخ می زند.
نور مورد نیاز آلوئهورا
این گیاه در مقابل نور مستقیم و تابش زیاد آفتاب حساس است. از خود واکنش نشان داده و بر گهایش به رنگ قهوه ای درمی آید. بنابراین بهتر است آنرا در نور غیر مستقیم نگهداری کنید.
در روزهای شدیداً آفتابی نباید گیاه در تماس مستقیم اشعه‌ی خورشید قرار گیرد.
کود دهی آلوئهورا
آلوئه
ورا گیاهی کم توقع می باشد، ولی چنانچه خواستار شادابی همیشگی و تولید
برگ هایی مملو از ژل جادویی باشید، می بایست هر ۱۵ روز یکبار به خاک این
گیاه کود مناسب بی افزایید.
به طور کلی، خاک مناسب باید به نسبت ۱ خاک
+ ۱ ماسه بادی +۱ خاک برگ تهیه شود، تا تأثیر فوق العاده بر رشد گیاه
آلوئه ورا داشته باشد.
بیماری های گیاه آلوئهورا
گیاه
آلوئه ورا حساس به بیماری های لکه سیاه، پوسیدگی ریشه و شپشک آرد آلود می
باشد، ولیکن در مجموع، خطر بیماری ها در این گیاه نسبت به دیگر گیاهان
بسیار کم است.
لکه سیاه نام نوعی آفت است که میتواند سلامت آلوئهورا
را به خطر بیندازد. این لکه‌های سیاه در اثر گزش ات و تخم‌ریزی آنها
روی آلوئهورا دیده میشود. این نوع آفت معمولا در شرایطی که آلوئهورا در
مزرعه پرورش داده میشود زیاد دیده میشود. پوسیدگی ریشه نیز یکی دیگر از
شایع‌ترین مشکلاتی است که میتواند آلوئهورا را از بین ببرد. پوسیدگی‌ها
غالبا ناشی از آبیاری بیش از اندازه گیاه است. علاوه بر این شپشک سفید یا
شپشک آرد آلود نیز ازجمله آفت‌های این گیاه است که در شرایطی که
آلوئهورا را در مزرعه کشت بدهند و شما آن را به خانه بیاورید ممکن است
گیاه‌تان به آن آلوده باشد.
تکثیر آلوئه ورا
طریقه تکثیر و پرورش گیاه آلوئه ورا بسیار آسان است. با اینکه گونه های این گیاه هر کدام بومی مناطق مختلفی هستند. اما می توانند در محیط های مشابه زندگی کنند. معمولاً تکثیر گیاه از طریق بذر، قلمه، پیوند و کشت مجدد پاجوشهای گیاه صورت می گیرد.
تکثیر آلوئه ورا به روش پیوند
آلوئه ورا مانند سایر گیاهان به طریق پیوند تکثیر می گردد بهترین موقع پیوند زدن در حین فصل رشد است در این موقع گیاه قوی بوده و دارای شیره گیاهی کافی جهت پیوند و اتصال است. در ضمن می توان به صورتهای مختلف گیاه را پیوند زد.
تکثیر آلوئه ورا به روش قلمه
یکی
دیگر از طرق تکثیر گیاه آلوئه ورا (آلوورا) قلمه است. قلمه ها را معمولا
از سر ساقه یا از قسمتی از ساقه که دارای جوانه برگی است انتخاب می کنند.
میتوان از قلمه ها ی برگ نیز جهت تکثیر استفاده کرد. برای این کار برگهای
گوشتی را به قطعات کوچک تقسیم کنید. بعد سر شاخه ها را با علامتی مشخص
کرده (برای جلوگیری از وارونه کاشتن) به منظور خشک شدن آن ها را مدت یک
هفته در سایه قرار دهید. پس از آن ته هر قلمه را در خاک داخل کنید.
تکثیر آلوئه ورا به روش کاشت بذر
برای بدست آوردن نهال‌های زیاد میتوان بذرهای این گیاهان را در جعبه و یا خزانه کشت کرد. اما اگر تعداد کمی نهال موردنظر باشد باید از گلدان های کم عمق استفاده کرد. در این روش سرعت تولید گیاه پایین است و گیاهان همسانی تولید نمی‌شود و به دلیل پدیده نر عقیمی و دگرکشتی افزایش تفرق ژنتیکی قابل توجهی در نتایج ظاهر خواهد شد. در فصل بهار بذر گیاه آلوئه ورا را در گلخانه، در دمای حدود ۲۱ درجه سانتی گراد کشت می نمایند. بذرهای آلوئه باید حداکثر تا عمق ۱ سانتی متری خاک کشت شود. چرا که در کشت عمیق تر جوانه زنی بذر کاهش می یابد.حفظ رطوبت خاک بسیار با اهمیت است. این بذرها معمولاً بعد از ۱ الی ۶ ماه پس از کشت شروع به جوانه زنی می نمایند. وقتی ارتفاع نهال های جدید به حدود ۳ سانتی متر رسید قابل انتقال به گلدان های مجزا هستند. این نهال ها باید در خاک سبک و با زهکشی خوب کشت گردند. در زمان جابه جایی نهال ها بایستی نهایت دقت جهت خودداری از صدمه رسیدن به ریشه ها اعمال گردد. البته در این روش تکثیر، سرعت تولید گیاهی پایین می باشد.
تکثیر آلوئه ورا به روش کاشت پاجوش ها یا جوانه های کوچک
کاشت
پاجوش ها یا جوانه های کوچک موجود در کنار شاخه اصلی یکی دیگر از روشهای
تکثیر است. چون این گونه از گیاهان جوانه های کوچک در کنار شاخه اصلی
تولید می کند میتوان به راحتی آنها را از مادر جدا کرد و ریشه دار ساخت.
پاجوشها از تنه اصلی تغذیه می کنند و دارای رنگ سبز روشن هستند در صورت
قطع برگهای پایه اصلی به علت وجود پاجوش گیاه به صورت افقی رشد خواهدکرد
این گیاه می تواند حتی چندین سال بدون نیاز به تعویض گلدان به رشد خود
ادامه دهد. زیرا پاجوش تولید می کند بنابراین تعویض گلدان زمانی ضروری به
نظر می رسد که قسمت هوایی بسیار رشد کرده و به صورت انبوه در آید این گیاه
بسیار زیاد است و می تواند در هر خاکی رشد کند ولی خاکهایی که زهکشی خوبی
داشته باشد را ترجیح میدهد.
حدوداً هر شش ماه ۱۰ پاجوش بر روی
ریشه‌ها و لابه‌لای برگهای خشکیده بوته‌های آلوئه ورا بوجود می‌آید که در
این روش تغییر ژنتیکی و خواص آن خیلی کم است و گیاهان همسانی تولید
می‌شوند.جهت تولید تجاری آلوئه، کشت آن فقط از طریق پاجوش قابل توصیه است.
پاجوش های با طول عمر حدود ۴-۳ ماه و دارای ۵-۴ برگ و به ارتفاع حدود
۲۵-۲۰ سانتی‌متر جهت کشت بسیار مناسب هستند.
برای استفاده از پاجوش ها به عنوان تکثیر باید آنها را هنگامی که به نسبت کافی رشد کردند در مرحله اول در گلدانها کاشته و به مقدار کافی آبیاری نمود بعد از این مرحله تا مدت سه هفته نباید به گلدانها آب داد این عمل سبب می شود که ریشه های جوان قدرت جذب آب را پیدا کنند . رنگ برگهای جدید ممکن است برای مدتی به رنگ خاکستری و یا قهوه ای تغییر کند ولی بعد از مدتی به رنگ طبیعی در خواهد آمد.
کشت بافت
در این روش کشت بافت با به دست آوردن سلول‌های بنیادی گیاه و تمایز آن ها امکان تولید یک گیاه کامل به وجود می‌آید به این صورت که در روش کشت بافت گیاهآلوئه ورایک بخش کوچکی از سلول‌های انتهایی در حال تکثیر گیاه کشت داده میشود و گیاه کامل بدست می‌آید از بارزترین مزیت‌های روش کشت بافت سرعت بخشیدن به تکثیر (در حدود ۵۰ الی ۲۰۰ برابر) کنترل ژنتیکی گیاه، تولید گیاهان همسان و دارای ثبات ژنتیکی و تغییر نکردن خواص آن ، کنترل آلودگی‌ها و بیماری‌ها بازدهی اقتصادی بالا می باشد.
از آنجا که گیاه دارویی آلوئه ورا دارای کاربرد گسترده ای در صنایع دارویی، آرایشی و غذایی می باشد دست یابی به این فناوری در کشت، بازدهی اقتصادی بسیار بالایی دارد، زیرا در روش طبیعی تکثیر گیاه آلوئه ورا، هر ۶ ماه فقط یک تا سه گیاه جدید تولید می شود، اما در این روش در مدت مشابه حداقل صد گیاه جدید تولید می شود.
برداشت گیاه آلوئه ورا
اندام
دارویی مورد استفاده گیاه آلوئه ورا، برگ های آن می باشد، که از آنها ژل
استخراج می گردد. برگ های گیاه آلوئه ورا را می توان از سال اول در پاییز
برداشت نمود، که برای این منظور می بایست برگ های خارجی گیاه را از قاعده
قطع نمود.
بلافاصله پس از برداشت برگ ها باید اقدام به استخراج ژل
نمود و یا برگ ها را توسط کانتینر های یخچال دار به کارخانه فرآوری منتقل
کرد.
قابلیت برداشت ۴ فصل آلوئهورا
این گیاه ۴ فصل است و در تمام فصول سال قابلیت باردهی دارد اما در اولین دوره کشت، محصول پس از ۶ ماه قابل برداشت است و پس از این دوره گیاه میتواند هر ٣ ماه یکبار محصول بدهد. برداشت از گیاه نیز به صورت دستی انجام میشود. ضمن اینکه مزرعه به عملیات سمپاشی و کوددهی نیاز ندارد.
سن گیاه برای مصرف
اغلب مردم به اشتباه این تصور را دارند که هرچه گیاه مسن تر باشد (۳تا۴ سال) قدرت نیروی بالقوه بیشتری جهت مداوا خواهد داشت در واقع به این صورت نیست.این درست است که گیاه مسن نسبت به گیاه جوان مقاومت بیشتری دارد ولی از جهت میزان مواد موثر حتی یک گیاه کوچک نیز میتواند بازدهی شفابخشی داشته باشد.
اما برای این که این گیاه به طور کامل بالغ شود ۱۸ تا ۲۴ ماه وقت لازم می باشد.
نیازمندی‌های کاشت آلوئه ورا در ظرفیت اقتصادی
حداقل زمین مورد نیاز کاشت این گیاه در ظرفیت اقتصادی ۱۰۰۰ مترمربع می باشد که سالانه تنها ٤ تا ٦میلیون تومان هزینه دارد و در مقابل حدود ٣٠ تا ٤٠ میلیون تومان درآمدزایی می‌کند.
سرمایه گذاری اولیه نیز به اقلیم کشت گیاه بستگی دارد. همچنین نیاز ناچیز به آبیاری، بی‌نیازی گیاه به کود و آفت‌کش‌ها و همین‌طور تجهیزات و ادوات گران قیمت کشاورزی، هزینه کاشت و تکثیر این محصول را به‌طور قابل توجهی کاهش داده است.
در صورتیکه شرایط آب و هوایی اقلیم مناسب نباشد کشت گیاه حتماً باید در گلخانه صورت پذیرد که هزینه ساخت گلخانه نیز بسته به امکانات و تجهیزات آن متفاوت می باشد. نرخ بازدهی طرح بالای ۴۰ درصد برآورد میگردد.
نکته مهم در مورد این گیاه آن است که چند ساله بوده و هزینه های کاشت فقط مربوط به سال اول بوده و پس از آن چندین سال قابل برداشت می باشد. با توجه به اینکه تولید این گیاه به آب، کود و مراقبت زیادی نیاز ندارد لذا از سال دوم بیشتر از ۹۰ درصد تولید سود خالص می باشد.
خریداران برگ آلوئه ورا
خریداران برگ گیاه نیز معمولا کارخانجات دارویی و غذایی و همچنین عطاری ها می باشند. البته با توجه فزونی تقاضا نسبت به عرضه در حال حاضر شرکتهای متعددی هستند که محصولات کشاورزان را بصورت تضمینی خرید می نمایند و معمولا نگرانی بابت فروش محصولات وجود ندارد.
ایجاد واحد صنایع تبدیلی
چنانچه قصد ایجاد یک سرمایه گذاری پایدار و مناسب را داشته باشید علاوه بر تولید گیاه در مقیاس حداقل ده هکتار باید به فکر ایجاد واحد صنایع تبدیلی نیز باشید. در این واحد انواع کنسرو مربا و محصولات غذایی و یا دارویی آلوئه ورا را تولید نمایید.
درباره این سایت